2014 Op reis met de kleine prins, naar het verhaal van Antoine de Saint-Exupéry. Meinema, Zoetermeer (70 pp. heruitgave) 1997 Op reis met de kleine prins, naar het verhaal van Antoine de Saint-Exupéry. Kok, Kampen (72 pp., 3e druk 2000). WOORD VOORAF: 2005 Lorenz Marti, Hoe doet een mysticus de afwas? Mystieke overdenkingen voor elke dag. Ten Have, Kampen (pp. 2- 3). 2003 Maurice Bellet, De wandeling van meneer Périer. Ten Have/Carmelitana, Kampen/Gent (pp. 5-8). PREEK: 2000 God is een vijand, voordat hij een vriend wordt, in: P. van der Ven (red.), De preek van het jaar. Kok, Kampen (pp. 38-42). ARTIKEL: 2010 Robot XS, in: Speling 61:4, pp. 8-9. Verder nog een veertigtal artikelen in het Centraal Weekblad, Hervormd Nederland, Katholiek Nieuwsblad, Rondom het Woord, Vuur, Voorgrond, Open Deur en het dagblad Trouw. OVER Jean-Jacques Suurmond, Word and Spirit at Play: Towards a Charismatic Theology. 
SCM Press 1994, Eerdmans, 1995 (ISBN 0-8028-4070-1), vertaald door John Bowden (nog verkrijgbaar bij Eerdmans). Oorspronkelijke titel: Het spel van Woord en Geest, aanzet tot een charismatische theologie, Ten Have 1994. Dit boek geeft een kritische reflectie op de spiritualiteit van het ‘pentecostalisme’. Deze term duidt op het enthousiaste geloof van de pinkster- en charismatische bewegingen en de inheemse kerken in de derde wereld (in ons land bekend door de immigrantenkerken). Bij elkaar vertegenwoordigen ze vandaag ruim een kwart van het wereldwijde christendom. Word and Spirit at Play wordt genoemd in bijna elke serieuze studie van het pentecostalisme. Het wordt geciteerd in honderden wetenschappelijke artikelen, boeken, proefschriften, en encyclopedieën en standaardwerken, waaronder The Oxford Dictionary of World Religions; The Encyclopedia of Religion in American Politics (vol. 2); Jesus in History, Thought and Culture: an Encyclopedia (vol. 1); The Dictionary of Pentecostal and Charismatic Movements; An Introduction to Pentecostalism: Global Charismatic Christianity van Allan Anderson; en Charismatisch-pfingstliches Christentum van Walter J. Hollenweger. Achtergrond De aanleiding tot dit boek was mijn eigen spirituele weg. Buitenkerkelijk opgegroeid, maakte ik in een pinkstergemeente voor het eerst kennis met het christelijk geloof. De warmte, uitbundigheid, het omzien naar de naaste en vooral het besef van Gods aanwezigheid in de samenkomst spraken mij aan. Later werd ik actief in de interkerkelijke charismatische beweging, ook in de VS. Geleidelijk leerde ik de keerzijde kennen: autoritair leiderschap, een oppervlakkige theologie, moralisme, weinig zelfkritiek en naïviteit ten opzichte van de politieke en maatschappelijke structuren. Na achttien jaar ging mijn weg verder, naar een predikantschap in de Protestantse kerk van Nederland. Terugkijkend op mijn ervaringen als diaconaal werker, voorganger en docent in de pinkster- en charismatische beweging in Nederland, België en de Verenigde Staten, ontstond de behoefte om in een boek kritisch de balans op te maken. Wat is in het pentecostalisme van waarde voor de traditionele kerken, en wat niet? Waarom strandt zijn spirituele élan vaak in behoudende opvattingen? Welke psychologische dynamieken spelen een rol? Hoe verhoudt de pinksterervaring zich tot de klassieke mystieke traditie? Kan ze de spiritualiteit van de kerken helpen verdiepen? Voortbouwend op mijn dissertatie ‘The Ethical Influence of the Spirit of God’(1983) en aangemoedigd door mijn promotor, wijlen prof. H. Berkhof, werd het boek geschreven en in 1994 door uitgeverij Ten Have uitgebracht onder de titel Het spel van Woord en Geest. Het laagdrempelige ‘interactieve’ spelkarakter van de samenkomsten en de pinksterervaring als een ‘mystiek voor iedereen’ worden beschreven als de belangrijkste bijdragen van het pentecostalisme. Start met hindernissen Omdat in Nederland het pentecostalisme nauwelijks een thema is, kreeg het boek in ons land weinig aandacht. De bekende Britse vertaler en uitgever van theologische werken John Bowden was echter enthousiast, zodat het al snel in het Engels verscheen bij SCM Press onder de titel Word and Spirit at Play. Maar deze vertaling bevat veel fouten. Die zijn in de Amerikaanse editie die een jaar later verscheen (in 1995 bij uitgeverij Eerdmans in Grand Rapids) grotendeels gecorrigeerd. Deze uitgave is, na twintig jaar, nog steeds verkrijgbaar en is het meest verspreid. Aanvankelijk leek het boek echter tussen de wal en het schip te vallen. Voor de pinksterbeweging was het te kerkelijk en theologisch en voor de kerken teveel gericht op de ervaring. Deze kritiek is gaandeweg verstomd. De pinkster- en charismatische beweging begint hier en daar opener te worden voor theologische reflectie, terwijl de teruglopende traditionele kerken in het westen zoeken naar spiritualiteit. Invloed Het boek oefent grote invloed uit op theologen die uit het pentecostalisme kritisch lering willen trekken. Een voorbeeld is de theoloog Wolfgang Vondey. In Beyond Pentecostalism: The Crisis of Global Christianity and the Renewal of the Theological Agenda (2010) ziet hij de insteek van het pentecostalisme als wezenlijk voor een vernieuwing van de kerk en theologie. Word and Spirit at Play inspireerde verschillende publicaties van Amos Yong die vanuit een missiologisch perspectief schrijft, het meest recent in The Missiological Spirit: Christian Mission Theology in the Third Millennium (2015). Een andere bekende zendingswetenschapper en oecumenicus, Richard Shaull, constateerde in Pentecostalism and the Future of the Christian Churches (2000) dat de traditionele kerken in Latijns-Amerika de armen nauwelijks bereiken en zoekt hiervoor, met behulp van Word and Spirit at Play, een oplossing. Meer recent inspireerde het boek Nimi Wariboko die zich in The Pentecostal Principle: Ethical Methodology in New Spirit (2012) buigt over de ethische aspecten van het geloofsleven. Het boek beïnvloedde ook het denken van de Amerikaanse sociologe Margaret Poloma, de Latijns-Amerikaanse theoloog Sammy Alfaro (Divino Companero: Toward a Hispanic Pentecostal Christology, 2010) en de Anglicaanse theoloog en leider in de Britse charismatische beweging Mark Stibbe. Voor veel pentecostals is de analyse in Word and Spirit at Play van hun ‘derde wereld spiritualiteit’ verhelderend. De Canadese pastor en pentecostal Robert Osborne vat in ‘Towards a Pentecostal Spiritual Theology’ (2003) de actuele betekenis samen: ‘Suurmond summarizes the five characteristics of charismatic worship as oral liturgy, narrative theology and testimony, maximum participation, intuitive communication, body and spirit experienced as whole. One can see the potential attraction of Pentecostal worship for the postmodern audience that resonates with orality, narrative forms of communication, participation, the place for the intuitive, and the body-mind connection. Pentecostalism, in this regard, may be uniquely fitted to the postmodern audience.’ Ook in Afrika, Australië, Indonesië en Korea wordt veelvuldig naar het boek verwezen. Het wordt geciteerd in onderzoek op het terrein van de spiritualiteit, de liturgie, missiologie, het fundamentalisme en, in het algemeen, de kerken in de derde wereld. De visie dat het in de gaven van de Geest (charismata) in essentie om de kracht tot ontmoeting gaat, heeft allerlei exegeten beïnvloed (zoals Richard Bauckham en Gordon Fee). Door de uitleg van de charismatische eenheid in verscheidenheid, bevordert het boek de ontwikkeling van een oecumenische en interculturele theologie, en de dialoog met de wereldreligies (bv. Amos Yong). De kritische nadruk op de ‘nutteloosheid’ van God en mensen te midden van een utilitaristische cultuur, draagt bij aan de ontwikkeling van een ‘urban theology’ (bv. Michael Northcott). Tenslotte worden sociologen, psychologen, pedagogen en kunstkenners geïnspireerd door de in het boek beschreven analyse van het spel en de dialoog (bv. Jeremy Begbie, Theology, Music, and Time (2000) en Steven Felix, Pentecostal Aesthetics, Theological Reflections in a Pentecostal Philosophy, 2015). Enkele citaten uit besprekingen en publicaties: ‘Since reading it … I have been recommending this book to many people … exciting is the separation of charismatic worship and spirituality from fundamentalism. This is a breakthrough….’ The Beacon Hill Books 1/’95. ‘There is much in Suurmond’s work to commend it. His treatment of laughter and humour is exquisite.’ Anvil vol. 12/3/’95 (Martyn Percy). ‘a highly original work reflecting theologically on the phenomenon of Pentecostalism … informative, provocative and readable.’ The Way/April ’95. ‘a fascinating discussion of the celebration as a form of Sabbath play…. [ this] constitutes [Pentecostalism’s] strongest attraction tot the poor and marginalized… a stimulating, indeed provocative work of constructive theology.’ Didaskalia vol. 7/2/ spring ’96. ‘Suurmond uses the well-known Dutch tradition of the homo ludens … a highly commendable, thought-provoking book’. Theology /’97 (Walter. J. Hollenweger). ‘Charisms bring to life the doctrine of grace….a fascinating and thought-provoking book which makes the charismatic experience more intelligible and accessible’. Epworth Review/ Jan. ’97 (William R. Davies). ‘Theologian Jean-Jacques Suurmond is famous for the most penetrating analysis of Pentecostalism.’ Sung Kun Kim, Korean Protestant Christianity in the midst of Globalization, Korea Journal, winter 2007. ‘The most in-depth analysis of Pentecostal experience in terms of mysticism, specifically as a theology of play, was offered by Jean-Jacques Suurmond.’ Peter Althouse,Toward a Theological understanding of the Pentecostal Appeal to Experience, Journal of Ecumenical Studies, fall 2001. 'Suurmond effectively...orients the relationship between the surprising life of the Spirit with ecclesial structures.' Robert B. Robson, The Temple, the Spirit and the People of the Presence of God, PhD dissertatie, Toronto School of Theology, 2012. G. Temple, priester en kenner van spiritualiteit, schreef in een korte terugblik op Amazon.com (2010): ‘The birth of Pentecostalism in 1901 and its global spread is a phenomenon that calls for understanding. Its entry into 'mainline' Christian denominations in the 60s and 70s offered a bright if brief promise – a sort of 'mysticism for the rest of us,' a rapid transformative immersion into the presence of God expressed in simple worship procedures that occasionally achieved real heights and depths (but rarely breadth). By the 80s it had gone sour: fundamentalistic, anti-intellectual, politically and socially reactionary.
Suurmond's book was its high water mark. He presents its history clearly, displays what was admirable in it, accounts for what was regrettable -- all in a jargon-free vocabulary accessible to the general culture. The discussion is done so well that the book will be of enduring value to anyone interested in authentic spirituality.’
| 
